socjologia-pytania i odpowiedzi (19 str), KSIĄŻKI, Książki, E-Studia, socjologia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

1.1) Proszę wymienić źródła myśli społecznej. Socjologia jako nauka, starającą się poznać prawa struktury i rozwoju społeczeństwa, zjawiła się dopiero w połowie XIX w. Już w społeczeństwach pierwotnych znajdujemy myśli i uogólnienia dotyczące sytuacji wynikających ze zbiorowego współżycia. Są to reguły, nakazy i zakazy o charakterze magiczno-religijnym, ustalające wzory postępowania członków zbiorowości wobec siebie, własnej grupy jako całości, wobec innych gromad; przysłowia, maksymy i wskazania mędrców, w których uogólnione zostało doświadczenie długich okresów istnienia zbiorowości. Rozwój mieszczaństwa daje myśli nowe, potężne impulsy. Pojawiają się od XVIw. coraz liczniejsze dzieła poświęcone zagadnieniom państwa, prawa, polityki, gospodarki. Dwa następne stulecia przynoszą rozwój dziedzin pokrewnych, jak filozofia historii, ekonomia, nowy rodzaj histografii, a zagadnienia państwa stają się przedmiotem systematycznie uprawnianej dziedziny nauki. M.S. powstaje w historycznych sytuacjach społeczno-ustrojowych i w swej treści jest przez nie w jakiś sposób wyznaczona.   

1.2)Jaki jest wpływ czynników demograficznych na życie społeczne. Do czynników demograficznych zaliczamy : gęstość zaludnienia , płeć, wiek , płodność , przyrost naturalny , przeciętne trwanie życia ludzkiego i zdrowotność populacji. Wszystkie te czynniki warunkują odpowiednie zjawiska i procesy społeczne zachodzące w społeczeństwie, jak kulturowe gospodarcze, polityczne itp. Czynniki te są podstawą planowania i prognozowania społecznego , czyli przewidywania i dokonywania intencjonalnych przekształceń określonych struktur społecznych i mechanizmów ich funkcjonowania . Wpływ tych czynników na życie społeczne jest zarówno bezpośredni jak i pośredni. Gęstość zaludnienia wpływa na poziom organizacji danej społeczności terytorialnej, na funkcjonowanie kontroli społecznej oraz obieg idei i informacji. Im większa gęstość zaludnienia, tym idee krążą szybciej, wymagany jest wyższy poziom organizacji życia zbiorowego i niezbędny jest wysoki stopień dyscypliny społecznej. Czynnikiem demograficznym w istotny sposób kształtującym życie społeczne jest wiek mieszkańców. Pod względem wieku ludność dzieli się zwykle na trzy kategorie : osoby w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym. Od proporcji tych grup zależy mobilność społeczna, funkcjonowanie gospodarki , rodzaj i kierunki rozwoju infrastruktury społecznej oraz inne dziedziny życia społecznego.

1.3. Co to jest grupa społeczna.

Jest to najważniejsza struktura społeczna. Grupa społeczna to zorganizowana grupa ludzi minimum 3 osoby posiadające poczucie odrębności z otoczenia i postrzegani jako oddzielna grupa. Działają oni w określonym celu. Relacje między osobami należącymi do grupy są ustalone. Wszyscy wiedzą jakie mają prawa i obowiązki. O grupie społecznej możemy mówić przede wszystkim wówczas, gdy pewna zbiorowość ma  do zrealizowania wspólny cel, którego osiągnięcie wymaga zbiorowego i skoordynowanego działania. Wspólnota celu jest kluczowym czynnikiem kreującym grupę społeczną. Prawie każda grupa społeczna posiada takie cechy ją konstytuujące jak: przynajmniej 3 członków, odrębność od innych grup i zbiorowości, ośrodki skupienia, zadania i cele.

2.1.Proszę scharakteryzować przednaukowy etap rozwoju refleksji społecznej. Socjologia jest nauką liczącą około półtora wieku. Ale jej dzieje ujęte na tle myśli społecznej są znacznie dłuższe. Kształtowanie się socjologii jak i wielu innych nauk społecznych stanowiło długotrwały proces, w którym wyróżnia się dwa podstawowe etapy: 1) przednaukowy, czyli inkubacyjny obejmujący prapoczątki i formowanie się podstaw socjologii aż do uzyskania statusu dyscypliny naukowej. Geneza myśli społecznej, a poniekąd i socjologii prowadzi do dwóch źródeł, którymi są wiedza ludowa i refleksje mędrców. Refleksje te w historycznie wydłużonym procesie formowania się socjologii dawniej stanowiły drugorzędne źródło, ale z upływem czasu odgrywały coraz istotniejszą rolę.

2.2)Co oznacza termin determinizm geograficzny. Niektórzy badacze dziejów ludzkich czynnikom geograficznym przypisywali wielki wpływ na rozmaite dziedziny  życia społecznego. Sformułowali oni i lansowali teorię determinizmu geograficznego. Teoria ta wyjaśnia specyfikę psychicznych cech mieszkańców określonych regionów i występujących w nich zjawisk społecznych ukształtowanych uwarunkowaniami geograficznymi . Czołowym przedstawicielem był H.T. Buckle . głównym jego dziełem była Historia cywilizacji w Anglii. W publikacji tej uzasadnił on, dziś tezę oczywistą, że warunki geograficzne, zwłaszcza we wcześniejszych epokach historycznych wywierały wpływ na życie społeczne i rozwój cywilizacji.

2.3. Co to są ośrodki skupienia grupy społecznej.

Na ośrodki skupienia składają się zarówno materialne podstawy jej istnienia (terytorium, lokal i jego wyposażenie, środki transportu) jak i wartości, symbole (pieczęcie, sztandary, odznaki, legitymacje)oraz idee, które je identyfikują. W zasadzie wszystkie grupy mają wyodrębniona przestrzeń, na której działają i miejsce swoich spotkań. Ośrodki skupienia stanowią podstawę mechanizmów instytucjonalnych zapewniających funkcjonowanie grupy, wśród których są składniki i majątek umożliwiający jej działalność, sprawowanie władzy  i wpływ na inne zbiorowości.   

3.1.Proszę scharakteryzować naukowy etap rozwoju refleksji społecznej.

Naukowy etap rozwoju refleksji społecznej rozpoczęty formalnymi narodzinami socjologii, obejmuje jej rozwój cechujący się postępującą instytucjonalizacją i specjalizacją oraz kumulowaniem wiedzy teoretyczno - metodologicznej i empirycznej, dotyczącej różnych segmentów rzeczywistości społecznej.

3.2)Co oznacza termin posybilizm geograficzny.

Według teorii posybilizmu geograficznego przyroda i jej specyficzne warunki występujące na określonej przestrzeni niczego nie wyznaczają w sposób bezwzględny i ostateczny ale jedynie stwarzają jednostce i zbiorowości odpowiednie szanse dokonywania różnych wyborów i podejmowania działań zależnie od woli, możliwości i kwalifikacji.

3.3. Proszę scharakteryzować wzór fizyczny członka grupy społecznej i opisać czemu służy tworzenie tego wzoru. Każda grupa bardziej lub mniej jest zaznaczona w sposób fizyczny. (mundur i zachowanie żołnierza, grupa pielęgniarek)

4.1. Jakie wady i niedoskonałości z punktu widzenia socjologii jako nauki zawiera wiedza ludowa.

4.2)Jaką teorię głosił T.H.Buckle.

Uzasadnił on, tezę oczywistą, że warunki geograficzne, zwłaszcza we wcześniejszych epokach historycznych wywierały wpływ na życie społeczne i rozwój cywilizacji.

Teoria ta wyjaśniała specyfikę psychicznych cech mieszkańców określonych regionów i występujących w nich zjawisk społecznych uwarunkowaniami geograficznymi.

4.3. Proszę scharakteryzować wzór moralny członka grupy społecznej i opisać znaczenie tego wzoru dla istnienia grupy.  Wzór moralny członka grupy istnieje w każdej grupie. Są pewne reguły charakteryzujące wzór moralny każdego członka grupy. (Zasady i normy współżycia w danej grupie oraz w pewnej mierze i innych zbiorowościach). W grupach wysoce sformalizowanych oba wzory są precyzyjnie ustalone, a ich naruszenie grozi negatywnymi sankcjami (zakony, wojsko, policja). Przestrzeganie tych zasad jest uciążliwe  dla wielu członków grup, dlatego musi ich cechować wysoka odporność psychiczna i duża dyscyplina wew. zwana samodyscypliną.

5.1. Jakie wady i niedoskonałości z punktu widzenia socjologii jako nauki zawierają refleksje mędrców.

5.2)Proszę wymienić główne czynniki geograficzne kształtujące życie społeczeństw. Czynniki geograficzne: klimat, ukształtowanie terenu, rodzaj gleby i roślinność, świat zwierzęcy, nawodnienie, rzeki i inne składniki środowiska geograficznego.

5.3. Proszę scharakteryzować cele i zadania grupy jako podstawę trwania grupy. O grupie społecznej możemy mówić przede wszystkim wówczas, gdy pewna zbiorowość ma do zrealizowania wspólny cel (lub cele), którego osiągnięcie wymaga zbiorowego i skoordynowanego działania. Wspólnota celu jest kluczowym czynnikiem kreującym grupę społeczną. Prawie każda grupa społeczna posiada takie cechy ją konstytuujące, jak: 1) przynajmniej trzech członków, którzy mają określony rodzaj członkostwa, odpowiedni wzór fizyczny i moralny oraz wynikającą z tego członkostwa funkcję zwaną też rolą; 2) identyczność czyli odrębność od innych grup i różnych zbiorowości 3) ośrodki skupienia; 4) zadania i cele; 5) organizację grupy utożsamianą ze strukturą, w której istotne są takie jej składniki jak pozycja, rola i władza.

6.1) Proszę przedstawić ideę państwa idealnego Platona. Platon jest twórcą pierwszego systemu idealizmu obiektowego zwanego platonizmem. Według Platona świat rzeczywisty to niedoskonale odbicie istniejącego realnie (realizm pojęciowy) świata doskonałych ideii, prototypów rzeczy, poznanie jest przypominaniem sobie przez duszę (anameza) wrodzonej wiedzy o ideach.

6.2)Jakie są główne czynniki demograficzne kształtujące życie społeczne. Do czynników demograficznych zaliczamy : gęstość zaludnienia , płeć, wiek , płodność , przyrost naturalny , przeciętne trwanie życia ludzkiego i zdrowotność populacji.

6.3. Jakie typy członkostwa grupach społecznych wyróżniamy i jak je charakteryzujemy. Członkostwo wskazuje na przynależność jednostki do określonej grupy. Najczęściej mamy do czynienia z dwoma rodzajami tej przynależności:

1)realną, czyli oznaczającą faktyczny i pełny udział członka w życiu grupy, z którą jest on związany subiektywnie i obiektywnie.

2) ideologiczną gdy spełnione są jedynie niektóre kryteria przynależności subiektywnej takie jak często spotykane w stowarzyszeniach  (grupach formalnych) honorowe członkostwo pod warunkiem że przynależności tej nie towarzyszy rzeczywisty udział danego członka w funkcjonowaniu tego stowarzyszenia. Z przynależnością ideologiczną mamy do czynienia w tych wszystkich sytuacjach kiedy np. emigrant podtrzymuje emocjonalnie więź ze swoim narodem i ojczyzną.

7.1. Co według Platona gwarantowało ład państwa. Ład społeczny umacniały podział i specjalizacja pracy, wymuszające współżycie ludzi oparte na wymianie usług. Kluczową tezą Platońskiej teorii było traktowanie społeczeństwa jako systemu zespolonego z państwem. Autora państwa najbardziej interesowały zjawiska społeczne integrujące i dezintegrujące społeczeństwo. Platon zmierzał nawet do ustalenia katalogu czynników warunkujących integrację i równowagę społeczną czyli ład i porządek w państwie.

7.2)Jakie czynniki ekonomiczne determinują życie społeczne. Na zespół czynników ekonomicznych składają się między innymi sposoby użytkowania zasobów środowiska geograficznego, narzędzi i maszyn niezbędnych do wykonania pracy produkcyjnej , środki zaspakajania potrzeb oraz umiejętności i sprawność ludzi uczestniczących w procesach  produkcyjnych, a także bardzo istotna organizacja pracy

7.3. Proszę opisać strukturę grupy. Pierwszym wymiarem struktury grupy jest rola społeczna. Traktując rolę społeczną jako element struktury grupy społecznej wskazujemy na to, że grupa jest układem różnorodnych ról, które w niej pełnią poszczególni członkowie. Układ ten może być nasycony współpracą lub współzawodnictwem. Stosunki współpracy zakładają wspólne cele w grupie, a stosunki współzawodnictwa wskazują na przeciwstawność celów. Grupę społeczną należy zatem ujmować jako układy ról jej członków. Jednostka należąca do różnych grup niekiedy wypełnia sprzeczne role, czyli mamy wówczas do czynienia ze zjawiskiem konfliktu ról.

Drugim czynnikiem jest pozycja jednostki jaką w danej grupie zajmuje. Najogólniej pozycja oznacza miejsce danej roli w grupie albo w hierarchii ról. Pozycje pozostające ze sobą w określonych stosunkach tworzą strukturę grupową. Z pozycją związane są pewne prawa i obowiązki odnoszące się do zajmującej je jednostki.

Trzecim elementem struktury grupy jest władza grupowa, która wyraża się w kontroli jednego członka nad innymi bądź nawet na wymuszaniu zachowań uznanych za obowiązkowe lub pożądane  z punktu widzenia danej grupy. Władza grupowa rozmaicie bywa pojmowana. Zakres władzy może być wyznaczony osobowo lub streficznie. Osobowo - decyzje jednostki posiadającej władzę są skierowane do osób ze względu na pełnione role społeczne. Streficznie - decyzje dotyczą wszystkich tych, którzy swoją aktywnością wchodzą w zakres spraw objętych władzą. Oznacza to, że władza dotyczy nie ludzi pełniących określone role ale tych którzy znajdują się w specyficznej sytuacji. Osoby pełniące wysokie pozycje w hierarchii władzy są bardziej związane z grupą. Dla nich dana grupa staje się bardziej atrakcyjna czyli silniej się z nią identyfikują niż jej członkowie zajmujący niższe pozycje w hierarchii władzy.

8.1. Jakie czynniki stanowiły zagrożenie dla ładu Państwa wg Platona. Zróżnicowanie majątkowe społeczeństwa, stanowiące główne źródło "choroby" państwa; Innym czynnikiem zagrażającym tej instytucji była postępująca indywidualizacja życia społecznego. Dlatego Platon zalecał wnikliwą kontrolę zachowania jednostek bez zezwalania na ekstrawagancję naruszającą ład społeczny.

8.2)Proszę podać definicję kultury. Pojęci kultura pochodzi od słowa łacińskiego ‘cultura agri’ co oznaczało uprawę i uszlachetnianie roli . W sensie naukowym oznacz ona określone klasy przedmiotów , zjawisk i procesów. W sensie filozoficznym przez kulturę rozumie się to wszystko, co nie wyrasta samo przez się z przyrody, lecz powstaje dzięki pracy człowieka, co jest wytworem celowej refleksji  i działalności ludzkiej . Kultura, oprócz tego szerokiego ujęcia , często jest pojmowana węziej . Termin ten wówczas obejmuje wytwory działalności ludzkiej , zwane wyższymi , które wytworzona niejako bezinteresownie czyli za względu na ich autoteliczne znaczenie. Wytworami takimi są: nauka, sztuka, literatura, religia, moralność, prawo, idee polityczne i społeczne , zwane wytworami ducha, które nie są konieczne, tak jak wytwory pracy fizycznej, do zaspokojenia biologicznych potrzeb człowieka.

8.3. Proszę wyjaśnić znaczenie terminu makrostruktura i podać przykład. Grupy i inne zbiorowości składające się z wielu mikrostruktur (ułożone jednostki ich role i stosunki w funkcjonalną całość) nazywamy makrostrukturą porządkującą wielkie i największe elementy społeczeństwa globalnego takie jak klasy, warstwy, kategorie zawodowe itp.

9.1) Proszę wyjaśnić co oznacza sformułowanie „człowiek jest istotą społeczną”. Antropologia fizyczna, nauki medyczne, fizjologia, biochemia itd. łącząc swoje wysiłki odkrywają fizjologiczne, chemiczne podstawy reakcji ludzkich na sytuacje społeczne ludzkich działań, dążeń, postaw - życia kulturalnego i społecznego. Człowiek posiada jakieś specyficzne cechy wyróżniającego od innych gatunków, czy będzie to teologiczna koncepcja specyficznego stosunku do stwórcy, czy też takie zdolności jak umysł, język. Każdy człowiek posiada jednakową strukturę psychofizyczną (psychiczną), wspólną całemu gatunkowi i tłumaczącą nie tylko miejsce człowieka w świecie, ale także jego życie społeczne.

9.2)Proszę podać socjologiczną definicję kultury. W ujęciu socjologicznym kultura oznacza ogół wytworów działalności ludzkiej, materialnych i niematerialnych , wartości i uznanych sposobów postępowania, zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych zbiorowościach, przekazywanym innym zbiorowościom i następnym pokoleniom

10.1) Proszę przedstawić arystotelesowski podział społeczeństwa na klasy. Wyróżniał dwa podstawowe grupy typy grup społecznych-wspólnot: rodzinę (dom) i państwo. Państwo ujął jako ostateczne zespolenie rodzin-wspólnot, istniejące jako naturalny, ostateczny cel organizowania się i rozwoju rodzin. Wyodrębnił trzy główne ustroje polityczne: królestwo, arystokrację i politeję, oraz ich trzy zwyrodnienia tyranię, oligarchię i demokrację.

11.1) Co to jest „polis”. Nazwa specyficznej formy państwowości, występującej np. w starożytnym Sumarze i Grecji, obejmującej państwo-miasto i najbliższą okolicę zamieszkałą przez ludność rolniczą.

11.2)Jaka jest różnica między kulturą a cywilizacją.

Kultura w węższym sensie pozbawiona walorów utylitarnych składa się z wartości dostarczających człowiekowi przeżyć (nauka, sztuka, religia), w przeciwieństwie do wartości o praktycznym charakterze, tworzących cywilizację. wartości kultury w tym węższym zakresie swą trwałością przewyższają dobra cywilizacyjne.

12.1. Jakie klasy społeczne występowały w mieście. W strukturze społecznej miasta (polis) występowały trzy główne człony: 1. Obywatele, którzy dzięki urodzeniu w odpowiedniej rodzinie nabywali taki status i związane z nim prawa polityczne, 2. Niewolnicy, traktowani raczej jako rzeczy, a nie ludzie 3. Metojkowie, którzy odgrywali ważną rolę w życiu gospodarczym i społecznym, ale jako ludzie napływowi nie posiadali uprawnień politycznych, jakie mieli obywatele.

12.2)Co oznacza termin kultura materialna. kultura materialna pokrywa się niemal z cywilizację, która jest zbiorem najrozmaitszych przedmiotów użytkowych. W jej skład wchodzą narzędzia, środki komunikacji, ubrania, mieszkania i inne budowle, czyli wszelkie wytwory zaspakajające  materialne potrzeby człowieka i społeczeństwa

12.3. Jak można scharakteryzować grupy pierwotne. Grupy pierwotne charakteryzują się więzią opartą wyłącznie na stycznościach osobistych i postawach emocjonalnych. Grupami takimi są: rodzina, naród grupa rówieśnicza itp.

13.1. Jaka była podstawowa zasada społeczna sformułowana przez stoików.  Znamienną cechą stoickiej myśli społecznej było niemal całkowite odejście od dawniej preferowanej problematyki społeczno - politycznej, której miejsce zajęła problematyka etyczna. Stoicy głosili, że zgodnie z naturą ludzie są równi, a różnią się jedynie obyczajami i kondycją.

13.2)Co oznacza termin kultura duchowa. Kultura duchowa obejmuje wytwory symbolizujące dążenia ludzkie do ideałów piękna, dobra, sprawiedliwości, prawdy, wolności, równości itp. Oraz zespół idei wyobrażeń, dzieł sztuki, symboli, obyczajów i różnych przedmiotów, w których te idee zostały utrwalone

13.3. Jak można scharakteryzować grupy wtórne. Grupy wtórne charakteryzuje więź bazująca na interesach i wynikająca przede wszystkim ze styczności rzeczowych. Więzy formalne.

14.1. Jaka była koncepcja społeczeństwa przedstawionego przez św. Augustyna. Teoretyczną podstawą socjologicznej koncepcji społeczeństwa były wartości, które podzielił na doczesne i nadprzyrodzone. Wyznawcy jednych i drugich tworzą w życiu doczesnym wspólne państwo. Wszyscy żyją w społeczeństwie, bo tylko w ten sposób mogą zaspokajać swoje potrzeby i w przypadku wierzących liczyć na zbawienie duszy jako najwyższej z wartości oraz na istnienie w państwie niebieskim. O przynależności człowieka do wspólnoty państwowej, zwłaszcza tej drugiej decydowało - zgodnie z założeniami myśli socjologicznej tego teologa - przyjęcie wiary chrześcijańskiej, a nie takie determinanty znane i praktykowane we wcześniejszych stuleciach jak : urodzenie, zamożność, czy funkcja pełniona w życiu gospodarczym i społecznym.

14.2)Proszę wyjaśnić termin cechy kultury.

Każda kultura charakteryzuje się typowymi elementami, zwanymi cechami kultury, którymi są odpowiednie narzędzia i urządzenia. Do najistotniejszych cech kultury należały dawniej: Lodź, radło, łuk, itp. Czy współcześnie komputer, robot, samolot.

14.3. Jakie grupy społeczne określa się terminem "małe grupy". Małe struktury tworzą prostą, zwaną mikrostrukturą, której zasadniczymi elementami są poszczególni członkowie. Grupy małe nie liczą więcej niż kilkanaście osób, które zwykle powiązane są więzią bazującą głownie na stycznościach bezpośrednich.. Jednostki tworzące małą grupę jaką jest np. Biuro Polityczne AWS, seminarium magisterskie, drużyna koszykówki znają się osobiście i wywierają wzajemnie na siebie znaczny wpływ.

15.1. Jaka była koncepcja społeczeństwa przedstawionego przez św. Tomasza z Akwinu. Uważał on , że "porządek ziemski jest przedłużeniem porządku niebiańskiego" , a społeczeństwo mając układ hierarchiczny składa się z "..tych którzy się modlą, tych którzy wojują oraz z tych którzy pracują". Zróżnicowanie klasowo - funkcjonalne społeczeństwa feudalnego św. Tomasz przedstawiał jako zjawisko "naturalne" a tym samy i sprawiedliwe. Teolog ten rozwijał teorie mówiące o człowieku jako istocie społecznej i życiu zbiorowym. Wzbogacił głównie teorię podziału pracy i usług teorię własności prywatnej oraz teorię prawa i obowiązku życia każdego człowieka zgodnie z jego stanem.

15.2) proszę wyjaśnić termin kompleks kulturowy.

Jeśli samochód uznamy za element (cechę) współczesnej kultury, to wszystkie przedmioty i urządzenia z nim związane, np. znaki drogowe, stacje benzynowe, itp. Określimy samochodowym kompleksem kulturowym.

15.3. Jakie grupy społeczne określa się terminem "grupy duże" i dlaczego. Duże grupy mają złożoną strukturę zwaną makrostrukturą i składają się z różnych podgrup. Typowo dużymi grupami są: uniwersytet, Polskie Towarzystwo Nauk, Unia Wolności czy ZHP. W dużych grupach członkowie połączenia są przede wszystkim więzią opartą na stycznościach pośrednich i raczej uprzedmiotowionych. Ten rodzaj więzi nie ułatwia nawiązania osobistej znajomości wśród niekiedy bardzo licznej populacji stanowiącej grupę.

16.1) Co oznacza termin „makiawelizm”. Forma praktyki społecznej, polegająca na wykorzystywaniu wiedzy socjotechnicznej oraz znajomości praw i zależności rządzących funkcjonowaniem jednostek oraz grup społecznych w określonych warunkach i sytuacjach, zakładająca z reguły kłamstwa, podstępu, zdrady, oszustwa oraz odrzucenie wszelkich skrupułów moralnych na drodze do osiągnięcia jakiegoś zamierzonego celu.

16.2)Jaki jest wpływ wzorów kulturowych na zachowanie człowieka.

Człowiek zaspakajając nawet typowo biologiczne potrzeby stosuje odpowiednie wzory kulturowe. Organizmy ludzkie mają podobne potrzeby i popędy, lecz sposoby i środki ich zaspakajania są różne, zależnie od kulturowego ich uregulowania, zgodnego z obyczajami, religią a nawet i przepisami prawnymi. Pod wpływem kultury organizm ludzki staje się istotą społeczną, co jest zgodne z tezą że człowiek nie rodzi się ludzkim, lecz staje się nim w procesie wychowania. Wyróżnia się 4 mechanizmy wpływu kultury na jednostkę: 1-socjalizacja i kształtowanie osobowości jednostki, 2-ustanawianie systemów wartości i kryteriów, 3-ustalanie wzorów zachowania i postępowania, 4-konstruowanie modeli zachowań, instytucji i systemów.

16.3. Autorem jakiej teorii jest Charles Cooley.

17.1. Jakie idee społeczne rozwinął A.F. Modrzewski w dziele "O poprawie ..." Według tego dzieła podstaw państwa należy poszukiwać podobnie jak i towarzyszących mu instytucji w zwyczajach i obyczajach czyli w spontanicznie kształtujących się formach życia społecznego, co było ważne dla kumulującej się myśli socjologicznej. Modrzewski dziełem swym wzbogacił teorię społeczeństwa m.in. następującymi elementami: 1. Gosp - polit podstawy stanowej struktury społecznej. Feudalnego nie są odwieczne, lecz dziejowe 2. Społ. Państwowe funkcjonuje podobnie jak społeczność lokalna 3. Obyczaje wzmocnione egalitarnym systemem prawnym stanowią główny regulator postępowania obywateli i funkcjonowania instytucji publicznych składających się na państwo.

1.Uważał, że celem państwa jest zapewnienie obywatelom spokojnego i szczęśliwego życia. Państwo powinno zapewnić obywatelom opiekę prawną i zabezpieczyć ich przed krzywdą i wyzyskiem.

2. Domagał się wzmocnienia władzy królewskiej, by ukrócić samowolę feudałów.

3. Pragnął wzmocnienia władzy królewskiej w oparciu o szerokie rzesze szlachty, uważał że na królu ciąży obowiązek i odpowiedzialność również za stosunki międzyludzkie.

4. Poruszał sprawę wychowania młodzieży, zalecając by od najmłodszych lat przyzwyczajać ją do pracy.

5. Poruszał problem opieki nad chorymi i kalekami, proponując budowę przytułków i szpitali a żebraków zdrowych zalecał nakłaniać do pracy.

6. Domagał się gruntownej reformy obowiązującego w państwie prawa, walczył o równość wszystkich wobec prawa sądowego.

7. Proponował ustalenie urzędu, który miał na celu kontrolę miar i wag.

8. Walczył o sprawiedliwość społeczną, bronił mieszczan i chłopów, podkreślał, że panowie obchodzą się z nimi okrutnie i że chłopi nie mogą dochodzić sprawiedliwości. Domagał się ochrony chłopa przed wyzyskiem i samowolą pana oraz zapewnienia chłopom wolności osobistej i zniesienia sądów matrymonialnych.

9. Był gorącym zwolennikiem spisania jednolitego prawa dla wszystkich.

10. Za szczególnie niesprawiedliwe uważał prawo o karze za mężobójstwo według, którego wysokość kary uzależniona była od społecznego pochodzenia mordercy i jego ofiar.

11. Domagał się ograniczenia roli kościoła w państwie.

12. Głosił hasło tolerancji religijnej.

13. Domagał się interwencji państwa w proces nauczania i wychowania dzieci i młodzieży, którego celem ma być przygotowanie do wzorowego pełnienia obowiązków obywatelskich.

14. Domagał się godnego wynagrodzenia dla nauczycieli.

15. Bardzo mocno podkreślał wartość nauki, uważał że przygotowanie naukowe powinno stanowić podstawę przy doborze ludzi na urzędy świeckie i kościelne.

17.2)Co to jest kultura masowa. Kultura masowa jest to zespół treści rozpowszechnionych za pośrednictwem środków masowego komunikowania, nazywanych też mass mediami. Kulturę tę charakteryzuje pośrednia droga przekazywania treści, koncentracja źródeł przekazu , eksterytorialność i szeroki zakres oddziaływania oraz bardzo liczna i zróżnicowana masa odbiorców. Odbiorców treści kulturalnych, którzy są przeważnie krótkotrwałą i luźno połączoną zbiorowością o wspólnych zainteresowaniach .

17.3. Proszę scharakteryzować grupy formalne. Podział grup na formalne i nieformalne ściśle łączy się z zadaniem (celem) grupy i jej instytucjami, a przede wszystkim z organizacją grupy. Podstawowym elementem konstytuującym grupę społeczną jest zadanie wymuszające wytworzenie się odpowiedniej organizacji, której z reguły towarzyszy odpowiedni rodzaj instytucji i kontrola wewnętrzna. Instytucje te i kontrola mogą być niekiedy wysoce sformalizowane bądź mieć wybitnie spontaniczny i nieformalny charakter. W społecznej rzeczywistości często spotyka się grupy, które mają wiele cech upoważniających badaczy do zakwalifikowania pewnych grup do formalnych i nieformalnych. Wszelkie grupy społeczne są żywymi organizmami ciągle zmieniającymi swoje elementy. Z badań wynika, że po pewnym czasie przekształca się w grupę o przewadze więzi personalnej. Grupy formalne mogą stopniowo upodabniać się do grup nieformalnych i odwrotnie.

18.1) Jaki był wkład Augusta Comte’a w powstanie i rozwój socjologii. Comte był myślicielem, który stworzył samą nazwę „socjologia”. Sformułował wyraźnie pozytywistyczną teorię nauki i stąd utarło się przekonanie o naukowości wszystkiego, co wyszło spod jego pióra. Określił wyraźniej niż jego poprzednicy zakres przedmiotu socjologii oraz obszernie przedyskutował metody, które można w tej dziedzinie przedyskutować, pragnął wykryć głębokie źródła istniejącego kryzysu i z...