społeczeństwo, KSIĄŻKI, Książki, E-Studia, socjologia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

Społeczeństwo – mimo, że należy do podstawowych kategorii socjologicznych, to nie jest jednoznacznie zdefiniowane. Pojawił się w XVIII w dla określenia wszystkich form życia zbiorowego ludzi.

Wg Jana Szczepańskiego społeczeństwo dzielimy na kilka grup:

I grupa – stanowi definicje ujmujące społeczeństwo jako rodzaj najszerszej zbiorowości  np. wielkie zbiorowości terytorialne lub ogół zbiorowości zamykającej się w ramach jednej szerokiej  zbiorowości. Taką definicję formułował np. F. Znaniecki . Wg niego społeczeństwo to kompleksy grup współistniejących, krzyżujących się, podporządkowanych jednej grupie dominującej, którą może być naród, państwo, religia.

II grupa – stanowi definicje ujmujące społeczeństwo jako zbiorowość powiązaną specjalnymi typami stosunków w procesie produkcji np. wspólnoty niewolnicze, feudalne, pierwotne, kapitalistyczne

III grupa – stanowią definicje organizacyjne ujmujące społeczeństwo jako ogół instytucji i urządzeń społecznych zapewniających jednostkom wspólne zaspokojenie potrzeb oraz wspólne tworzenie kultury i rozwój.

IV grupa – stanowią definicje określające społeczeństwo jako postać egzystencji człowieka jako stan uzupełniający lub przeciwstawny istnieniu indywidualności.

V grupa – pojęcie społeczeństwa używane jest dla oznaczenia wszystkich form życia zbiorowego, które istnieją poza organizacją państwa.

TYPOLOGIA SPOŁECZEŃSTWA;

1.      ze względu na udział ludności w produkcji przemysłowej

-          społeczeństwo przedprzemysłowe ( preindustrialne) tzn. takie, które nie przeszły jeszcze etapu industrializacji i w których ok. 60% i więcej ludności pracuje  w zawodach rolniczych

-          społeczeństwa przemysłowe (industrialne) tzn. takie, które przeszły etap industrializacji i w których 60% i więcej ludności czynnej zawodowo pracuje w zawodach poza  rolniczych

-          społeczeństwa poprzemysłowe (poindustrialne) społeczeństwo informacyjne

Społeczeństwo poprzemysłowe charakteryzuje się tym, że:

A – w sferze ekonomicznej - tym, że dominującą rolę odgrywają usługi, handel, finanse, ubezpieczenia, nauka, oświata, administracja publiczna.

B – w strukturze społecznej – centralną rolę odgrywają zawody profesjonalne i związane z nauką

C – w sferze technologii – pojawia się technologia intelektualna oparta na teorii informacji i informatyki

D – w sferze metodologii – dominują abstrakcyjne teorie np. modelowanie, symulowanie, w takim społeczeństwie rozwijana jest orientacja na przyszłość

2.      ze względu na układ stosunków społecznych

-          globalne – jest to najszersza i liczebnie forma zbiorowości, która wytwarza wartości kulturowe, instytucje,                                                                        społeczne, wzory zachowań, formy działania

-          masowe – to takie, w którym o wiele miej ludzi wyraża opinie niż je odbiera

Społeczeństwo można podzielić na:

-          totalitarne – człowiek jest traktowany w sposób podmiotowy

-          demokratyczny – człowiek traktowany jest w sposób przedmiotowy

Zróżnicowanie społeczne ludzi przejawia się najczęściej w postaci tzw. przekrojów lub struktur pośród których podstawowe to:

1.      struktura demograficzna – wyodrębniona ze względu na takie cechy: płeć, stan cywilny, wiek itp.

2.      struktura narodowa i etniczna

3.      struktura zatrudnieniowa

4.      struktura zawodowa – wg zawodu i specjalizacji

5.      struktura polityczna – wg przynależności do określonej partii politycznej

6.      struktura klasowo – warstwowa  - wg przynależności do określonej klasy i warstwy społecznej