społeczne tworzenie rzeczywistości, KSIĄŻKI, Książki, E-Studia, socjologia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

Świadomość ludzka odbiera różne przedmioty jako składowe różnych sfer rzeczywistości. Człowiek jest świadom tego że świat składa się z wielu rzeczywistości takich jak jawa czy sen. Spośród nich rzeczywistością podstawową jest rzeczywistość dnia codziennego, odbierana w sposób najbardziej intensywny i świadomy. Ma ona charakter uporządkowany tzn. jest ujęta w pewne wzory i regularności. Jest także zobiektywizowana czyli określona przez pewien porządek występujących w niej przedmiotów.

Rzeczywistość życia codziennego jest zorganizowana wokół „tutaj” ludzkiego ciała i „teraz” – teraźniejszości jednostki.

Rzeczywistość życia codziennego jest światem intersubiektywnym czyli współdzielonym z innymi, również na poziomie występujących w niej sensów, znaczeń i wiedzy potocznej.

Rzeczywistość życia codziennego jest przyjmowana bez zastrzeżeń – nie wymaga dodatkowych weryfikacji, jest oczywistą sferą faktów. Wszelkie wątpliwości co do tego zostają stłumione, bo wymagałyby radykalnego oderwania się od codziennej rutyny i sięgnięcia np.: po religijną kontemplację co nie jest łatwą sprawą.

Sfera rzeczywistości codziennej przestaje być oczywista kiedy pojawia się problem. Tedy próbuje włączyć tą sferę problemową do swojej sfery oczywistości. Wiedza potoczna zawiera wiele instrukcji jak radzić sobie z faktami wykraczającymi poza rutynę i w jaki sposób je interpretować żeby móc przejść nad nimi do porządku.

Świat życia codziennego ma zarówno strukturę przestrzenną jak i czasową.

Czasowość jest wewnętrzną właściwością świadomości. Każda jednostka jest świadoma wewnętrznego upływu czasu, który ma swoje podstawy w fizjologicznych rytmach organizmu. Rzeczywistość życia codziennego ma własny czas podstawowy który jest intersubiektywnie dostępny dla wszystkich jednostek. Ta czasowa struktura zmusza jednostki do synchronizowania własnych planów, do kroczenia przez pewne zdeterminowane i wytyczone etapy ze świadomością ograniczoności czasu życia.

Rzeczywistość życia codziennego dzielimy z innymi. Najważniejszym sposobem doświadczania obecności innych jest kontakt osobisty stanowiący pierwowzór wszystkich interakcji społecznych. Interakcję twarzą w twarz trudno jest podporządkować jakimś sztywnym regułom, bo będą one nieustannie modyfikowane przez zróżnicowaną wymianę przez partnerów subiektywnych znaczeń. W tej sytuacji schematy typizujące są wprawdzie używane aby ułatwić kontakt, ale też znacznie bardziej elastyczne niż w innych formach interakcji. Im odleglejsza interakcja tym schematy stają się bardziej istotne w jej przebiegu i bardziej stałe. Każda typizacja jest do pewnego stopnia anonimowa (bazuje na pewnych stereotypach). Anonimowość ta może być częściowo zniesiona jeśli partnerzy interakcji znają się bezpośrednio, ich kontakty są regularne i łączy ich pewien stopień wzajemnego zainteresowania i zażyłości. Tak więc rzeczywistość życia codziennego jest postrzegana jako kontinuum typizacji. W miarę oddalania się od sytuacji w której mamy bezpośredni kontakt z drugą osobą wzrasta anonimowość typizacji.

Działanie człowieka daje się zobiektywizować tzn. przejawia się w wytworach ludzkiego działania, które są dostępne zarówno ich wytwórcom jak i innym ludziom jako elementy wspólnego świata. Rzeczywistość codzienna jest wypełniona obiektywizacjami poprzez które można dostrzec nie zawsze czytelne subiektywne intencje ich twórców.

Osobnym przypadkiem obiektywizacji jest wytwarzanie przez ludzi znaków. Służą one wprost jako wskaźniki subiektywnych znaczeń. Znaki grupują się w wiele systemów np.: gesty, ruchy ciała, zbiory przedmiotów materialnych itp. Ich cechą charakterystyczną jest to, że są obiektywnie dostępne nie tylko „teraz” i „tutaj”.

W społeczeństwie ludzkim najważniejszym systemem znaków jest język definiowany jako system znaków głosowych. Życie codzienne jest życiem z językiem i przy pomocy języka, którym jednostka posługuje się wraz z innymi ludźmi. Język wywodzi się z bezpośrednich kontaktów, ale nie jest od nich uzależniony. Jest zdolny stać się obiektywną przechowalnią wielkich zbiorów znaczeń i doświadczeń, które można przechowywać w czasie i przekazywać kolejnym pokoleniom. Podlega również typizacjom dzięki którym czysto subiektywne znaczenia zostają włączone w szersze kategorie i tym samym zrozumiałe dla innych ludzi.

Język pozwala wykraczać poza sferę życia codziennego (np.: opisywać sny). Każdą cząstkę języka która spina różne sfery rzeczywistości nazywa się symbolem, a język który ją zwiera – językiem symbolicznym.

Językowe obiektywizacje pozwalają na tworzenie wiedzy potocznej. Ludzie żyją wyposażeni w jej określony zasób i dzielą ją z innymi. Wiedza potoczna zawiera między innymi informacje o położeniu społecznym jednostki i wypływających stąd ograniczeniach. Jest także zbiorem szczegółowych praktycznych instrukcji, jak wykonywać zwykłe czynności, jak zachowywać się w konkretnych sytuacjach. Społeczny zasób wiedzy zapewnia złożoną i szczegółową informację dotyczącą tych sfer życia z którymi szczególnie często ma się do czynienia, przy czym każda jednostka nieco inaczej czerpie z tego zasobu w zależności od własnej sytuacji życiowej i tego co dla niej jest istotne. Sfery istotności różnych ludzi mogą się krzyżować w rezultacie czego mają oni wspólne zainteresowania i doświadczenia. Społeczny podział wiedzy jest zróżnicowany – jednostka nie wie wszystkiego co wiedzą inni i na odwrót, a im bardziej szczegółowa jest wiedza tym mniej osób ją posiada.