urządzanie i pielęg t.z, książki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Krzysztof gadomski

Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni

Częśc II, tom II

ROZDZIAŁ I

Nawierzchnie

1. Wiadomości wstępne

Układ komunikacyjny w terenach zieleni jest jednym z ważniejszych elementów prawidłowego funkcjonowania obiektu. Od jego rozplanowania i jakości nawierzchni zależeć będzie komfort użytkowania. Aby osiągnąć właściwy i zakładany cel przypisany danej nawierzchni, musimy zwrócić uwagę na kilka czynników, które decydują o jej wartości użytkowej. Są to:

- możliwość użytkowania nawierzchni przez cały rok, bez względu na warunki atmosferyczne;

- brak trwałych odkształceń i uszkodzeń przy prawidłowym użytkowaniu na­wierzchni;

-zachowanie warunków bezpieczeństwa dla przebywających ludzi oraz po­jazdów;

-wygoda i łatwość w dostępie dla wszystkich potencjalnych użytkowników.

Na projekt nawierzchni drogi czy placu i dobór odpowiednich materiałów bę­dą również miały wpływ:

•      sposób użytkowania;

•       względy ekonomiczne;

•       walory plastyczne;

•       warunki klimatyczne;

•       warunki gruntowe;

•       przeznaczenie;

•       ukształtowanie terenu.

Rozpatrując przeznaczenie dróg i placów, musimy wiedzieć, kto będzie się po nich poruszał i jaka będzie przewidywana liczba użytkowników. Czy drogi będą przeznaczone jako docelowe, czy będą to trasy rekreacyjne i sportowe? Konstrukcja dróg docelowych musi mieć odpowiednią nawierzchnię - odporną na nadmierne ścieranie, a dobrane materiały powinny umożliwiać całoroczny sposób użytkowania. Podczas projektowania układu komunikacyjnego trzeb; również pamiętać o możliwościach i sposobie poruszania się osób, które będą

(7)

z niego korzystać (zapewnienie dostępności użytkowania obiektu – ryc. 2). Dla osób sprawnych przyjmuje się, że średnia szerokość zajmowanego miejsca wynosi 60 cm. Osoby o ograniczonych możliwościach i sposobie poruszania się potrzebują odpowiednio więcej miejsca i dobrą jakość nawierzchni.

Szerokość przejść dla osób poruszających się po drogach (ryc. 3):

- osoba o jednej lasce - minimum 70 cm (zalecane 80 cm);

- osoba z dwiema laskami - minimum 80 cm (zalecane 90 cm);

- osoba o kulach - minimum 80 cm (zalecane 100 cm);

- osoba niewidoma - 90 cm.

15

70(80)                                                         80(90)             

              80(100)                                          90

Ryc.3. Szerokość przejść dla osób niepełnosprawnych:

A – osoba o jednej lasce;

B – osoba o dwóch laskach;

C – osoba poruszająca się o kulach;

D – osoba niewidoma (K.G.)                                    (9)

Szerokość przejść dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich (przy uwzględnieniu różnych możliwości - ryc. 4):

•                   osoba na wózku inwalidzkim - minimum 90 cm (zalecane 100 cm);

•                        osoba na wózku inwalidzkim i towarzysząca osoba piesza - minimum 130 cm (zalecane 140 cm);

•                   dwie osoby na wózkach inwalidzkich - 180 cm.

Ryc.4. Szerokość przejść dla osób poruszających się na wózkach:

A – osoba na wózku inwalidzkim;

B – osoba na wózku inwalidzkim i osoba towarzysząca piesza;

C – dwie osoby na wózkach inwalidzkich (K.G.)

Projektując nawierzchnie (układy komunikacyjne), musimy przewidywać zarówno to, jakie osoby będą się po nich poruszały, jak i to, jaka będzie ich licz­ba. W związku z tym należy stosować odpowiednie wielokrotności podanych

(10)

parametrów w zależności od nasilenia ruchu. Rodzaj użytej nawierzchni ma również duży wpływ na bezpieczeństwo poruszających się osób. Jedną z najważniejszych cech nawierzchni powinna być jej twardość, tak aby poruszająsię się osoba czy kółka wózka nie zapadały się podszczas ruchu. Dlatego stosując gruntowe lub żwirowe nawierzchnie, musimy pamiętać o ich odpowad nim utwardzeniu. Dobrymi rozwiązaniami dla użytkowania przez osoby niopełnosprawne są nawierzchnie betonowe, z kostki brukowej betonowej, kostki brukowej kamiennej lub płyt kamiennych o odpowiednich fakturach (groszko­wana, piłowana), z ceramicznych okładzin antypoślizgowych czy z mas sztucznych szybkoschnących. W ciągach pieszych natęży unikać wszelkiego rodząju szczelin i uskoków powyżej 2 cm, gdyż może to spowodować zakleszczenie la­ski, kuli albo uniemożliwić przejechanie wózka przez przeszkodę. W przypadku intensywnego użytkowania nawierzchni przez osoby poruszające się na wóz­kach inwalidzkich zalecane jest, aby skrajnia ciągu była zabezpieczona przez podniesienie bocznej krawędzi, uniemożliwiając w ten sposób ześlizgnięcie się kota na teren nieutwardzony (ryc. 5). Ciągi piesze, przebiegające wzdłuż skarp lub zbiorników wodnych, należy zabezpieczyć balustradą lub niskim murkiem chroniącymi niepełnosprawnych użytkowników.

Ryc. 5. Zalecane parametry przy projektowaniu nawierzchni dla osób niepełnosprawnych:

A- maksymalny uskok;

B – maksymalna szczelina;

C, D – skrajnie nawierzchni lub pochylni (K.G)

(11)

17

Odrębnym zagadnieniem jest sposób wykorzystywania niektórych nawierzchni. Wprowadzono podział, który ma wpływ na planowanie, kształtowanie oraz dobór materiałów do odpowiednich rodzajów nawierzchni. W terenach zieleni nawierzchnie dzielimy na piesze, pieszo-jezdne i jezdne.

• Nawierzchnie piesze odznaczają się najmniejszą wytrzymałością na obciążenią. Na takich nawierzchniach dopuszcza się ruch pieszy oraz poruszanie się lekkich pojazdów obsługujących prace porządkowe i pielęgnacyjne wykonywane na terenie obiektu.

•           Nawierzchnie pieszo-jezdne wykonywane są w taki sposób, aby ich konstrukcja mogła wytrzymać nacisk pojazdów ciężarowych. Ich powierzchnia nie może wykazywać pęknięć ani odkształceń podczas użytkowania.

•           Nawierzchnie dróg jezdnych są przystosowane do poruszania się ciężkich pojazdów, a ich udział w komunikacji na obiektach terenów zieleni jest znikomy. Najczęściej służą jako podjazdy do budynków usytuowanych na obszarze danego założenia architektonicznego.

Każda z wymienionych nawierzchni będzie charakteryzowała się odpowiednimi parametrami w stosunku do konstrukcji oraz doborem odpowiednich matęriałów.

2.Sposoby odprowadzania wody z powierzchni dróg i placów.

Jednym z czynników, który w znacznym stopniu utrudnia ruch pieszy i koło­wy po drogach, jest nadmiar wody utrzymujący się po opadach atmosferycz­nych. Nagromadzona woda w niektórych przypadkach uniemożliwia porusza­nie się po nawierzchni, a po zamarznięciu może stwarzać dodatkowe niebez­pieczeństwo dla użytkowników.

Wodę, która utrzymuje się na powierzchni dróg i placów, możemy odprowa­dzać dwoma sposobami. Pierwszy polega na nadaniu warstwom nawierzchni odpowiedniej porowatości, umożliwiającej przenikanie wody do gruntu. Spo­sób ten jest uzależniony od rodzaju gruntu, na jakim wykonana jest nawierzchnia i od rodzaju nawierzchni. Obszerniej metodę tę omówimy przy opisie kon­strukcji nawierzchni. Utrudnienia w odprowadzaniu wody w taki właśnie sp...