witkacy+gombrowicz, Literatura Współczesna, LITERATURA WSPÓŁCZESNA - opracowania
witkacy+gombrowicz, Literatura Współczesna, LITERATURA WSPÓŁCZESNA - opracowania
[ Pobierz całość w formacie PDF ] 6 XI 2008 r. WSTĘP
✗ Witkacy i Gombrowicz – dlaczego takie zestawienie? Bo takie samo pojęcie formy ✗ który ważniejszy? SIW – prawodawca i teoretyk; WG – literat, bardziej współczesny
WITKACY lBiografia:l
✗ legenda SIW-a: u świadomy twór autopromocyjny u skandale, orgie, których sława mocno przesadzona u nigdy nie odebrał regularnego wykształcenia u eksternistyczna matura ✗ 18 IX 1939 – popełnił samobójstwo, nigdy nie odnaleziono ciała ✗ 2 romanse: z Solską i Janczewską (zastrzeliła się na hali) ✗ podróż do Australii z przyjacielem Bronisławem Malinowskim ✗ o SIW-ie pisał Jan Błoński lZnaczenie SIW-a – twórczość, myśli:l
✗ teoretyk – dał podwaliny filozoficzno-estetyczne myśli w PL i nie tylko ✗ teatr absurdu nie istniałby bez SIW-a ✗ jako malarz – właściciel firmy ✗ poszukiwanie nowej sztuki, nowego człowieka ✗ Czysta Forma: u 1919 – Nowe formy w malarstwie u 1922 – Szkice estetyczne u 1923 – Teatr. Wstęp do Czystej Formy w teatrze u Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia u 633 upadki Bunga, czyli Demoniczna kobieta (powieść) lFilozofia SIW-a:l
✗ każde dzieło sztuki musi mieć swoje podwaliny teoretyczne (Nienasycenie) ✗ podstawy filozofii i estetyki: 1) każdy = jedność w wielości ➔ jedność wobec wielości wszechświata ➔ pozwoliło to Ingardenowi uznać SIW-a za egzystencjalistę ➔ z tej jedności w wielości bierze się trwoga, zdziwienie, groza istnienia – człowiek to ktoś, kto się sam sobie dziwi, przeżywa zdziwienie sobą ➔ Nienasycenie, 1930 (trzecia powieść SIW-a, druga wydana) – pojęcie konieczności jest podstawą dla nowoczesności 2) zdziwienie sobą i światem lCzysta Forma:l
✗ najwięksi badacze SIW-a: Krzysztof Puzyna, Jan Błoński ✗ Czysta Forma: układ składników dzieła, który prowadzi do przeżycia Tajemnicy Istnienia ✗ funkcja dzieła: odsłonić metafizyczne pytania, abyśmy stanęli wobec świata nadzy ✗ składniki: słowa + działania bohaterów (w teatrze: również scenografia, muzyka) ✗ dzieło Czystej Formy: 1) odbicie jedności w wielości ➔ porządek jedności w wielości ma być oddany przez sztukę ➔ podaje metafizyczną strukturę świata 2) Czysta Forma ma zapewniać dziełu integralność 3) estetyka typowa dla nowoczesności ➔ szopka ➔ piękne jest to, co szokuje (cel: szok dla widza) ➔ estetyka szoku: jest piękny, ale kiedy stanowi całość, daje poczucie sensu 4) dzieło powinno zrywać z naśladownictwem rzeczywistości, prawdopodobieństwem (zerwanie z kategorią mimesis) ✗ SIW-katastrofista: u katastrofa dla sztuki: mimesis (czyli cała sztuka od starożytnej Grecji) u tu SIW jest wyjątkiem, bo to nietypowe dla katastrofistów ✗ zerwanie z realizmem służy deformacji ✗ nie twierdzi, że sztuka powinna być deformacją u wrażliwość człowieka nowoczesnego wymaga deformacji sztuki lForma a treść:l
✗ Czysta Forma budziła dyskusje i zastrzeżenia ✗ treści nie da się wyeliminować z dzieła ✗ Czysta Forma nie niweluje treści, ale przesuwa ją na dalszy plan ✗ SIW wskazuje na istniejące już formy w literaturze: Miciński, Wyspiański (istnieje u nich Czysta Forma). Najpełniej jednak zrealizowała się u Schulza lKatastrofizm:l
✗ Czysta Forma jest odpowiedzią na poglądy katastroficzne SIW-a ✗ najpełniejsza wykładnia katastrofizmu: Szewcy, Nienasycenie, Pożegnanie jesieni ✗ katastrofa jest nieuchronna i wiąże się z zanikiem uczuć metafizycznych ✗ historia to walka indywiduów / jednostek, które przeżywają swoje istnienie ze zbydlęcona społecznością (przegrają indywidua) ✗ po katastrofie będzie to społeczeństwo szczęśliwe, bo nie potrzebujące niczego więcej – zbydlęcone ✗ podobnie jak Peiper. Z tą różnicą, że u Peipera wizja ta ma znaczenie pozytywne: sztuka ma tworzyć takie społeczeństwo. Natomiast SIW neguje takie społeczeństwo lPowieści:l
✗ Pożegnanie jesieni ✗ Nienasycenie – te same tezy, ale odwołują się do rewolucji światowej ✗ Jedyne wyjście – pisana w latach 30., ukończył I tom (społeczeństwo po katastrofie) ✗ powieść-worek: u powieść antymimetyczna u zrywa z nadrzędnością fabuły, która jest schematem (ważne są dyskursy) u sygnalizowana jest sztuczność świata przedstawionego u formy hybrydyczne: wiersze, rozprawy, felietony ✗ 1918-30 – twórczość SIW-a; kilkadziesiąt dramatów ✗ 1922-25 – największy okres aktywności twórczej ✗ są elementy dramaturgii SIW-a bez odniesienia do Czystej Formy: u karnawalizacja świat u komizm i błazenada u treści historiozoficzne i filozoficzne u fascynacja złem
lKrytycy:l
✗ niezrozumiały ✗ rozumienie +spór: dyskusje (SIW a Irzykowski): u obaj odżegnują się od czystoarystotelesowskiego rozumienia pojęcia formy u KI: treści poznawcze dla czytelnika są najważniejsze u KI zarzucał SIW-owi: a) niezrozumiałość b) „bebechowatość” – myślenie siebie, psychologiczne przeżywanie c) przeteoretyzowanie d) fikcyjność możliwości zrealizowania Czystej Formy u wg KI: funkcją literatury jest przeniesienie wartości z osi aktualności (chwilowe wzruszenie; wszystko, co dostępne współczesnemu człowiekowi, bez jakiegokolwiek filtra) na oś hierarchii (uporządkowane wartości) u klerkizm (wg KI) – intelektualista zdystansowany do aktualności świata; postawa niezaangażowana, oceniająca
WITOLD GOMBROWICZ lWstęp:l
✗ pisarz formy (która jest kluczem do całej jego literatury) ✗ czy chciał uwolnić człowieka od formy? Chciał przeciwstawić człowieka formie, ponieważ wg niego jest tylko przechodzenie z formy w formę ✗ wg niego forma nie jest zła! ✗ Wspomnienia polskie – stwierdza to, co wszyscy wiemy ✗ wszedł do piśmiennictwa dzięki 2 pojęciom, związanym z deformacją (gdzie człowiek człowieka stwarza): a) „zrobić gębę” – opatrzyć człowieka inną twarzą niż jego własna b) „zrobić pupę” – udziecinnić kogoś lBiografia:l
✗ 1904 – Małoszyce p. Opatowem ✗ 1969 – śmierć ✗ 24 lata w Argentynie ✗ W-wa – studia prawnicze ✗ 1937 – Ferdydurke ustala jego pozycję ✗ Iwona, księżniczka Burgunda ✗ Opętani – wyd. w „Wiadomościach Literackich” lWG jako postać:l
✗ uprawiał grę, prowokację ... [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
