stres w miejscu pracy, 0-Wiedza (ebook, audio, video), Psychologia zdrowia, Stres

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
STRES W MIEJSCU PRACY
Praca jako zjawisko korzystne
y
Praca należy do najważniejszych form aktywności człowieka.
Pietraszkiewicz (1990), pracę zdefiniowała jako „zespół czynników
zmierzających do zaspokojenia własnych potrzeb i potrzeb innych
ludzi (rodziny, społeczeństwa) oraz warunkujących rozwój
osobowości i człowieka jako podmiotu tych czynności” (s.9).
Warunki pracy, jak i związane z nią czynności, powinny odpowiadać
możliwościom funkcjonowania człowieka.
y
Praca zawodowa może dawać poczucie tożsamości i odpowiedni
status, stwarzać możliwości uczenia się nowych umiejętności i
radzenia sobie z nowymi wyzwaniami. Może przynosić nagrody,
zaspokajać potrzebę przynależności grupowej oraz dostarczać
poczucia bezpieczeństwa płynącego z doświadczania akceptacji i
szacunku w zespole. Praca może stwarzać możliwość nawiązywania
przyjaźni i poznania ludzi o podobnych zainteresowaniach, stanowić
czynnik przyśpieszający rozwój jednostki, jej sprawności, wiedzy i
osobowości. Praca wreszcie może byćźródłem satysfakcji oraz
źródłem utrzymania siebie i swojej rodziny w dobrej kondycji
materialno-społecznej.
Praca jako zjawisko niekorzystne
y
Dla wielu ludzi praca jest źródłem stresu.
y
Przeciętnie człowiek spędza w pracy 41
godzin tygodniowo (25% aktywności
życiowej).
y
Stres jest spostrzegany jako jeden z
głównych, podstawowych i najbardziej
powszechnych zagrożeń związanych z
miejscem pracy. Jest wymieniany przez
pracowników
jako drugi, po hałasie
,
czynnik szkodzący zdrowiu (Cieślak,
Łuczyńska-Cieślak, 2001).
Stres i radzenie sobie ze
stresem
y
We wczesnych koncepcjach stres był ujmowany
zasadniczo jako (Makowska, Poprawa, 2001):
a) szczególnego rodzaju sytuacja (trudne,
„stresujące” wydarzenie życiowe) lub zespół
szkodliwych czynników oddziałujących na
człowieka (
stresory
)
b) niespecyficzny lub specyficzny stan
psychofizjologiczny (organizmu) wyrażający się
przede wszystkim negatywnymi emocjami.
y
We współczesnej psychologii stres odnosi się do
określonego rodzaju relacji (interakcji, transakcji)
między nimi.
Stres i radzenie sobie ze
stresem
Transakcyjne uj
ę
ę
cie stresu
cie stresu
y
Dokonana przez Lazarusa i Folkman (1984) próba wyjaśnienia zjawiska
stresu, w oparciu o wzajemną, dynamiczną interakcję (transakcję) między
człowiekiem a otoczeniem (Cooper, Dewe, i O’Driscoll, 2001; Dewe,
Cox, i Ferguson, 1993; Lazarus, 1981; Lazarus i Folkman, 1984).
„Transakcja” u Lazarusa oznacza, że jednostka wraz z aktualnym
kontekstem sytuacyjnym stanowią
całość
o właściwościach
niesprowadzalnych do sumy elementów składowych.
y
Wyróżnione są dwa podstawowe psychologiczne procesy, ocena
poznawcza (
cognitive appraisal
) i radzenie sobie (
coping
), traktowane jako
czynniki pośredniczące.
y
W ujęciu Lazarusa
stres
jest „określoną relacją między osobą a
otoczeniem, która oceniana jest przez jednostkę jako obciążająca lub
przekraczająca jej zasoby” (Lazarus, 1986, s. 8).
y
Radzenie sobie
jest procesem zdefiniowanym jako „poznawcze i
behawioralne wysiłki, by radzić sobie z określonymi zewnętrznymi i/lub
wewnętrznymi wymaganiami, które są oceniane jako obciążające albo
przewyższające zasoby jednostki”.
y
Podstawowym celem tych procesów jest osiągnięcie lub utrzymanie
określonego
dobrostanu
(
well-being
) oraz
adaptacji
do wymogów
własnych i stawianych przez środowisko zewnętrzne.
Transakcyjne uj
[ Pobierz całość w formacie PDF ]